Blog Archive

Thursday, February 11, 2010

ჯერალდ ნიუმანი - პერსევსი და ოქტავიუსი



ოქტავიუსი,
ტალაბუსის ძე, მონა ღვთისა,
ხელით პერსევსის განგმირული,
დაკრძალეს გუშინ,
ტიროდა ყველა, მეუღლე და შვილები გმირის,
მაგრამ უფრო კი, განიცდიდა მოხუცი დემნოს,
აქადელებთან მარცხის ფასი მან იცის უკეთ,
მაშინ ჯერ კიდევ იყო ბავშვი,
პირველად როცა,
ხელში მახვილი აიღო და წავიდა ომში,
თავსაც დადებდა ელადისთვის,
გულანთებული.


ოქტავიუსის სასახლე



(პირველი მრჩეველი)

ხვალ შევიკრიბოთ სათათბიროდ, დღეს დაიღალეთ,
გამოიძინეთ კარგად წყდება, აქ ქვეყნის ბედი,
ვინ უპატრონოს ნამუს ახდილს, ჩვენს წმინდა მამულს,
ვინ მოგვხდის სირცხვილ განგმირულის ძის ტალაბუსის.


(მეორე მრჩეველი)

რა დაგვაძინებს თავს ლაფ დასხმულს,
მგონი ახლავე, ჯობს გადავწყვიტოთ ჩვენი ბედი,
ზევსის შეწევნით!


(ჯარი)

წავდეთ, თავზე დავანგრიოთ, სასახლე პერსევსს,
ან დავიხოცოთ მასთან როგორც, კვდებიან გმირნი,
აისხით ხმალი და მიმართეთ, სპარტისკენ შუბი,
რად ღირს სიცოცხლე როცა თავზე დაგვჩხავის მტერი.

(დემნოს)

მე წავალ, ვიცნობ უკეთ თქვენზე, პერსევსის მიწას,
სიყმაწვილეში მიცხოვრია მახლობლად, იქვე,
ვერ იეჭვებენ ჩემს ჭაღარას დასდებენ პატივს,
შეპარვით მოვკლავ, იმსახურებს, თქვენ იცით კარგად.
რად გაგვიმეტა ასე მწარედ, ვერჩოდით არას,
თავს დაგვაყარა მიწა შავი, წაბილწა კარი,
არც ეს გვაკმარა და მახვილით, ჰეფესტოს ქმნილით,
გული გაუპო ოქტავიუსს ღმერთთა სწორ რაინდს.

(პირველი მრჩეველი)

რას იტყვით ხალხო, მართალს ამბობს, ბრძენია დემნოს,
თუმცა მიპარვა არ აქვს ჩვევად, ჩვენს დიად მოდგმას,
ვგონებ ამჯერად ვერ გავაწყობთ ვერაფერს ბრძოლით,
თუ ვეკვეთებით მტერს მრისხანეს, ურიცხვსა ველად.
ისევ დაგვაქცევს აატირებს გატანჯულ დედებს
და სამუდამოდ აგვიოხრებს შთამომავლობას.


(მეორე მრჩეველი)

რა ვქნა, არ მომწონს ჩანაფიქრი დემნოსის დიდად,
თუმცა სხვა გზასაც ვეღარ ვხედავ, ვიგუებ ამად,
დაე, აღსრულდეს სამართალი, ხელით სიმუხთლის,
მერე შევწიროთ მსხვერპლად ღმერთებს, ძღვენი დიდძალი.


(ჯარი)

დაე წავიდეს, გზას გილოცავთ მოხუცო ბრძენო,
თავადაც იცი, გვიმძიმს მარტო, გაშვება შენი,
მაგრამ ინება დიდმა ზევსმა, წადი მშვიდობით,
სასიხარულო ამბავს ელის, სამშობლო შენგან!


(დემნოს, გადის)

დარჩით მშვიდობით,
მე მივდივარ თქვენგან თუმც ვიცი,
გამარჯვებული დავბრუნდები, ან ჩემი სული,
სამარადისოდ დაიმკვიდრებს ადგილს ღმერთებთან!



ღამემ სიკვდილთან შეკრა თითქოს,
კავშრის ფიცი,
მგლების ყმუილი საფლავებზე, ისმოდა ნანად,
ტყის ბილიკიდან, მოხუცს ხმა და,
სიბნელე იხმობს,
ცუდი ჰაერი, ნისლთან ერთად, ამძიმებს ბალახს,
ჭაღარა დემნოს, ხელჯოხით და ხურჯინით ხელში,
ტოვებს ათენას მიწას მშობელს,
არ უნდა, მაგრამ,
შურისძიების წყურვილი კლავს,
თუნდაც ჰადესმა,
წყევლა აწიოს, მაინც მივა,
სახლში ამაღამ,
იქ სადაც ბუდობს ბოროტება,
თავად პერსევსი,
გულს განუგმირავს იმ მახვილით, რომელიც
უწინ,
ოქტავიანეს ეკუთვნოდა, ძეს ტალაბუსის.


(პირველი აქადელი)

ნეტავ ვინ მოდის, ამ დროს გზაზე,
არ სურს სიცოცხლე?
ცხენს მოაგელვებს თუმცა  მიწას,
არ ახლებს ფეხსაც,
თუ ეშმაკია შეგვიწყალოს, მაგრამ თუ კაცი,
დაემშვიდობოს სულს წაწყმედილს,
წავართმევთ ერთად.

(მეორე აქადელი)

ხო, ასე ვიზამთ დიდი ხანი არ არის რაც რომ,
პერსევს აუგად იხსენიებს ყოველი ქვეყნად,
მე მიხარია მის ქვეშევრდომს ვუწოდებ თავსაც,
რომ მოგვაშორა ოქტავიუს მრისხველი ჩვენი,
ახლა დავხოცავ ყველას ვინც აქ, შემოდგავს ფეხს და,
ჩვენ აქადელებს გაგვიბედავს რბევას სიმშვიდის.

(დემნოს)

ჰე, მანდ ვინა ხართ, დამენახვეთ, მოვდივარ დემნოს,
ნუ დამაყოვნებთ არ ვისურვებ ხელების გასვრას,
შვიდად გავივლი სახლში მელის მამა მოხუცი,
იყავით თქვენთვის, ნუ შერისხავთ თავს ჩემი რისხვით.

(პირველი აქადელი)

არ გვეშინია, დემნოს ვიცით გმირია მაგრამ,
ოქტავიანეს სულწაწყმედილს, გლოვობს ჯერ კიდევ.
სარეცელს უზის გარდაცვლილის ის ალბათ ახლაც,
შენ თვითმარქვია დაისჯები, ამისთვის მეტად.

(დემნოს)
სულწაწყმედილი მეფე არის. პერსევსი თქვენი,
აი, მიიღეთ გულს მახვილი, ძის ტალაბუსის.

(დემნოს  აქადელის გვამთან)

სულ პატარები ყოფილან ჯერ,
არც ჰქონდათ წვერი,
საიდან ზიზღი ესოდენი, ოქტავიუსის,
ალბათ ყოველი ამ მიწაზე, მტერია ჩემი,
უნდა ვიფრთხილო, მოვაჩვენებ თავს ბებერ კაცად,
მხოლოდ ლოცვა რომ დარჩენია ამ ქვეყნად სანამ,
წავა ჰადესთან, დაიმკვდრებს ქვესკნელში ადგილს.





სპარტას მახლობლად, სადაც ეშმაკს, ეძინა მუდამ,
სამოთხესაც კი აჯობებდა, ბაღი პერსევსის,
ქანდაკებები მოქანდაკემ აჩუქა ღმერთებს,
ათენას სცემდა თაყვანს უფრო,
სახლის ბატონი.
ეს ორი დღეა სისხლი მოდის თვალიდან ღმერთის,
უბედურება მოვა ჩვენთან, - ამბობდა მეტევს,
ქურუმთა სწორი, შელოცვებით ცდილობდა მუდამ,
ომად მოსული განედევნა,
ურიცხვი მტერი.


პერსევსმა იხმო ძენი თვისნი, მეუღლეც მათთან,
პირმშვენიერი იყო თალმოს,
მრჩეველი მისი,
ერთად შეკრიბა, დიდ დარბაზში, იქ დაჯდა თავად,
და მოწყნილმა, წარბშეჭმუხვნით დაიწყო ასე:
"თქვენ, ყველამ იცით, როგორ მიყვარს ქვეყანა ჩემი,
ჩემი ღმერთებიც მიმოწმებენ უხვი წყალობით,
მაგრამ  ისურვა ალბათ ნახვა ჩემი ჰადესმა,
ათენამ ჩემთვის თვალს აპკურა,
ცრემლები სისხლის.
არ ვიცი როდის, ან რომელ დროს წავალ იმქვეყნად,
მაგრამ მე ვგროძნობ კი, რომ სულ მალე დაგტოვებთ მარტო,
გულს ნუ მოიკლავთ, ნუ ჩაიდენთ მტრის გასახარად,
საქმეს ლაჩრულს და მხნედ იყავით ვით მამა თქვენი,
ახლა კი შვილნო მეამბორეთ, დამტოვეთ ცოლთან,
მინდა შევეხო წითელ ბაგეს, თუნდაც ბოლოჯერ."



ოიდიპოსის დროიდან და ვიდრე ამ დღემდე,
ბრძენ ბერებს უთქვამთ მუხთალია,
ყველაზე ქალი.
სულსაც გაყიდის, დათმობს ოჯახს, შეირცხვენს ნამუსს,
თავს დაიმცირებს,
გონს დაკარგავს ისედაც დახშულს,
თუ განადიდებს სულიერი, ვინმე მის სახელს.



ეწვია ჰერას, დემნოს ჩუმად, ოდნავ დარცხვენით,
ხელში ეჭირა თასი ოქროს, უკვდავებისა,
სახე შეჭმუხნა, თვალზე ცეცხლი აუკიაფდა,
პირი მოაღო, ნაოჭებმა დაუწყეს თრთოლვა:

(დემნოს)

"შენ დიდებულო დედოფალო, მშვენებავ ქვეყნის,
გულით ნატრულობს თავად მზეც და მნათობნიც ცისა,
შენს სილამაზეს მიეახლონ თუნდაც სულ ცოტა,
მაგრამ ზღვის წყალი ვერ გახდება საამო ისე,
როგორც წვეთები მომავალი მაღალი მთიდან.
სამწუხაროა, ვიცით ყველამ მოკვდავთა ბედი,
როგორც ყვავილი გაზაფხულის დაჭკნება ცხადად,
თვით სილამაზე ღვთიური და უნაკლო მიწის,
ვერ გადარჩება დროის ბრუნვას დაჰყვება უმალ,
ჩაგიცვივდება დედოფალო თვალები ლურჯი,
შენი ტუჩები, ტკბილი, როგორც ხილი ღვთიური,
გახმება, მკრთალად დაემჩნევა, სახეს გატანჯულს,
მკერდსაც დაატყობს თავის შავ ხელს, სიბერე თეთრი,
უკვდავი პერსევს, შენს სარეცელს დატოვებს შენთან,
მარტო დარჩები მომაკვდავი, ღამის ფიქრებთან!
გათავისუფლდი დედოფალო, განგმირე ქმარი,
სანაცვლოდ მოგცემ სილამაზეს მე მარადიულს,
შენს დასაპყრობად იომებენ ცაში ღმერთები,
არც გაიხსენებ შენ ახლანდელს, უბადრუკ წარსულს."

დაფიქრდა ჰერა, თვალზე ცრემლი მოადგა თუმცა.
მის ცრემლში იყო ნაპერწკალი სურვილის დიდი,
თმა გაიშალა, სარკეს თვალი შეავლო შორით,
ჭაღარა დემნოსს გაუწოდა ღვინო წითელი,
"დალიე დემნოს, დღეს დიდება მეწვია შენით,
გულს გაგიხარებს შურისგება როცა მამალი,
ცისკრის შეძახილს გააგონებს, სპარტელთა მიწას,
მოკვდება პერსევს, გარიჟაჟზე შეგხვდები კართან
და გადმომეცი მე სასმისი უკვდავებისა."



(დემნოს)
"დაე, აღსრულდეს სამართალი დიდო ღმერთებო,
ოქტავიანეს სული ბორგვას შეწყვეტს როდესაც,
პერსევსი თავად ჩააკითხავს ბნელ სამყოფელში,
ჰადესმა იცის, მის წინაშე მუხლს იყრის ყველა!
მამალმა თითქოს გლოვის ნიშნად,
იყივლა ადრე,
ათენას ქანდაკს, თეთრი ფერი ეცვალა წითლად,
წავალ, მივუტან იმ დედაკაც ამ ოქროს სასმისს,
იქნებ ოცნება სისხლით მოთხვრილს,
აუხდეს სიზმრად"



(სასამართლო)

"მე ვარ ერთგული პერსევსისა, მიხმობენ თალმოსს,
შვილივით მზრდიდა ბავშვობიდან,
ბატონი ჩემი,
რატომ მომასწრო დიდმა ზევსმა სიკვდილს მეუფის,
ნუთუ არ ძალუძს, გაცოცხლება მას გარდაცვლილის?
მის სარეცელის კართან მდგომებს მე მივუსწარი,
ქალს მოღალატეს, წყეულ ბერთან მოხუც დემნოსთან,
ხმალი ვიშიშვლე, ლომგულის გვამს ზედ დავაკალი,
შურისძიების სისხლში ვსვარე, მახვილი ჩემი."

(მსაჯული I)
"მსაჯულნო,
გჯერათ ნაუბარი, ვინმე თალმოსის?
მე ვგონებ არ ღირს, სიცრუეა, თქმული ყოველი,
ცხადად ჩანს როგორ, მხეცმა მოკლა, ჯერ დედოფალი,
მერე განგმირა, მამა ჩვენი, გმირი პერსევსი,
საწყალი ბერი, ალბათ ლოცვას ფიქრობდა, როცა,
გადაეყარა სისხლიანი, საზარი მკვლელი,
თქვით მსაჯულებო, რა მოელის, მუხთალ გამყიდველს?
გინდათ იცოცხლოს?
ანდა მოკვდეს შავი სიკვდილით?"


(მსაჯულები)
"მოკვდეს, მოკვდეს, მოკვდეს!
დაე აღსრულდეს ნება თქვენი,
სამართალი ხომ
ბრმა არის მუდამ,
მსხვერპლად შევწიროთ თემიდის სასწორს,
მოკვდეს! სიკვდილით მოკვდეს!





პერსევსი მოკვდა,
წაიყოლა თავისთან დემნოს,
ჰადესს ეახლა ორი გმირი,
ვინ იცის ერთად,
ოქტავიანე შეეგება,  ქვესკნელში მისულთ,
თალმოს ხელს დაჰბანს თავის ბატონს,
ალბათ იმქვეყნად,
არ იცის მტერი სიკვდილმა თუ,
იკრებს რაინდებს,
მამული ერთი მათთვის არის,
ჰქვია ღირსება.